Posts tonen met het label Budé Frans: Oever. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Budé Frans: Oever. Alle posts tonen

26 juli 2017

Frans Budé: Oever


De aanzet tot het niet-zijn. Straks
geen kleren meer als men meereist
met de sterren boven het ijs de over-

zijde tegemoet, de allerverste winter in
waarin men aanlegt naast een veld
van sneeuw. Het helder wordend
licht dat invliegt, dat men spelt,

onafgebroken lezend in de palm
van zijn hand. Men verstaat wat wij
wilden toen nog geen ruis van overkant
de schelp streelde, het woord niet ving

dat zong: Oever! Aankomst! Weelde!

Uit: In Remersdaal. Gedichten 1997











Vooraf
Wat mij betreft zou poëzie altijd iets filosofisch moeten hebben. Ik bedoel dat ze iets moet verbeelden van het menselijke bestaan als zodanig en zich niet alleen zou moeten beperken tot het particuliere en anekdotische. Kortom: ik houd van poëzie die het bestaan als zodanig tot onderwerp neemt en zijn grenzen probeert te verkennen en er zelfs overheen probeert te kijken. Dit gedicht van Frans Budé doet dat naar mijn mening. De titel van zijn laatste bundel Achter het verdwijnpunt is wat dat betreft veelzeggend.

 Analyse

De titel Oever geeft een grens aan. Oever verwijst al woordelijk naar de overkant. In dit geval het gebied aan de andere kant van dit bestaan. De dichter noemt dat het niet-zijn. Hij wil weten wat achter die toestand is die wij dood noemen. Of nauwkeuriger gezegd  hoe die overgang is van het zijn naar het niet-zijn.

Die overgang is ingrijpend te noemen. De verwachting dat men geen kleren meer heeft duidt er op dat men werkelijk alles moet achterlaten. Het is een barre tocht naar de leegte, die wordt voorgesteld als de oneindige ruimte van het sterrenstelsel. De dood is hier echt het allerlaatste seizoen. De reiziger moet de allerverste winter in voordat hij aanlegt naast een veld van sneeuw.

Is het de witheid en puurheid van de sneeuw die de wending brengt in dit gedicht en daarmee in het perspectief van de reiziger? Want vanaf dat moment is hij gericht op het helder wordend licht dat invliegt.

De reiziger is nu onafgebroken bezig dat naderende licht te lezen. Hij herinnert zich immers de spreuk dat God zijn mensen niet in de steek laat, maar hen geschreven heeft in de palm van zijn hand*. Hoe kan hij dit anders lezen dan dat die goddelijke hand hem in die eindeloze ruimte niet laat vallen, maar zal opvangen? Maar daarvoor moet hij onafgebroken die belofte blijven spellen.

De dichter heeft er kennelijk vertrouwen in dat zijn diepste verwachtingen nu zullen uitkomen sinds hij vroeger als kind de schelp beluisterde in het verlangen iets op te vangen van die overkant. Toen hoorde hij vaag geruis en verstond nog niet wat die belofte inhield. Maar nu verstaat hij het. Het moet zijn: Oever! Aankomst! Weelde!

*Ik vergeet u nooit! Kijk, ik heb u in mijn handpalm geschreven. (Jesaja 49:13-16)